Güləşin ən qədim növü sayıldığından klassik güləş kimi də tanınır. Qədim Yunanıstanda güləş Olimpiya Oyunlarında da yer alırdı (ilk dəfə eramızdan əvvəl 708-ci ildə). Qədim Romalılar bu güləşi mənimsəmiş və onu öz döyüş hazırlıqlarına daxil etmişdilər. Yunan-Roma güləşi XIX əsrdə Fransada müasir formaya salındı. Bu dövrdə güləş fransız sirk arenasında populyarlaşdı və tədricən Avropaya yayıldı.
Yunan-Roma güləşi 1896-cı ildə Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin bayrağı altında keçirilən ilk Olimpiadanın proqramında yer alan 9 idman növündən biri olub. 1904-cü ildə yunan-Roma güləşi üzrə ilk dünya çempionatı keçirilib. Bu növdə ilk Avropa çempionatı isə 1911-ci ilə təsadüf edir.
Qaydaları
Yunan-Roma güləşində ən çox diyirlətmə, qoldan, sinədən, başdan və əks istiqamətə atma fəndlərindən istifadə edilir. Klassik güləşdə yalnız qurşaqdan yuxarı tutaraq fəndlərin icrasına icazə verilir. İdmançılar yalnız beldən yuxarı hissəyə toxuna bilər. Hücum edərkən və müdafiə olunarkən rəqibin ayağına təmas etmək qadağandır. Bu növdə fiziki güc böyük önəm kəsb edir.
Güləşin bu növündə görüş hər hissəsi 3 dəqiqə olmaqla, ümumilikdə 6 dəqiqədən ibarətdir. Yalnız yeniyetmələrdə (U17, U15) qarşılaşmanın vaxtı 4 dəqiqəni (hər hissə 2 dəqiqə) əhatə edir. Yunan-Roma güləşində rəqibin kürəyini yerə sıxmaqla (tuş) və ya 8 xallıq fərqlə üstünlük əldə etməklə görüşü vaxtından əvvəl qələbəylə başa vurmaq mümkündür. Məhsuldar hərəkətlər (fəndlər) 1, 2, 4 və ya 5 xalla qiymətləndirilir.
Yunan-Roma güləşi üzrə yarışlar 10 çəki kateqoriyası üzrə keçirilir. Bunlardan 6-sı (60 kq, 67 kq, 77 kq, 87 kq, 97 kq, 130 kq) olimpiya, 4-ü (55 kq, 63 kq, 72 kq, 82 kq) isə qeyri-olimpiya çəkisidir.
İnkişaf yolu
Azərbaycanda bu güləş növünün yayılması əsasən Sovet dövrünə təsadüf edir. 1920-1930-cu illərdə güləş növləri, o cümlədən yunan-Roma güləşi təbliğ olunmağa başlanmışdır. Yerli turnirlərin, SSRİ-nin zona yarışlarının keçirilməsi, ixtisaslaşmış güləş məktəblərinin fəaliyyətə başlaması bu idman növünün kütləviləşməsinə təkan vermişdir. 1960-cı illərdən etibarən azərbaycanlı güləşçilər SSRİ yığma komandasında yer almağa başlamışdır. Arif Niftullayev 1978-ci ildə yunan-Roma güləşində ilk azərbaycanlı dünya çempionu kimi adını tarixə yazdırıb. Onunla yanaşı, Kamandar Məcidov, Viktor Avdışev və Məhəddin Allahverdiyev kimi titullu idmançılar Azərbaycan yunan-Roma güləşi məktəbinin yetirmələridir.
İz qoyan güləşçilər
Müstəqillik illərində güləşin bu növü ölkəmizdə daha da sevilməyə başlayıb və yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub. Olimpiya və 2 qat dünya çempionu Fərid Mansurov, o cümlədən Rövşən Bayramov, Rafiq Hüseynov, Eldəniz Əzizli, Natiq Eyvazov, Rəsul Çunayev, Həsən Əliyev, Həsrət Cəfərov, Nihat Məmmədli, Ülvü Qənizadə yunan-Roma güləşimizin ən parlaq simaları sayılır.